In de hondenwereld draait het vaak om commando’s. Puppycursussen staan vol met oefeningen waarin de hond wordt getraind om te zitten, te blijven, een poot te geven en nog veel meer. Maar de vraag is: hoe functioneel zijn al deze commando’s eigenlijk? Hoe vaak heb je écht nodig dat je hond ‘high five’ geeft of keurig op commando ‘af’ gaat?
In werkelijkheid draait het voor mij bij een goed opgevoede hond niet om de hoeveelheid commando’s die hij kent, maar om zijn vermogen om in verschillende situaties op een juiste manier te reageren.
De misverstanden rondom commando’s en hondentraining
1. Hoe meer commando’s een hond kent, hoe beter hij getraind is.
Dit is een van de grootste misvattingen over hondentraining. Het aantal commando’s dat een hond beheerst, zegt niets over hoe goed hij zich staande houdt in de wereld. Een hond die perfect ‘zit’, ‘blijf’ en ‘poot’ uitvoert, kan tegelijkertijd enorm onzeker zijn, uitvallen aan de lijn of niet weten hoe hij zich in nieuwe situaties moet gedragen.
Gedrag en emotie zijn leidend. Een hond die begrijpt hoe hij moet omgaan met prikkels, sociale interacties en zijn eigen emoties, heeft veel meer lifeskills ontwikkelen dan aan een lijst met aangeleerde commando’s.
2. Meer trainen is niet altijd beter.
Het lijkt logisch: hoe vaker je iets oefent, hoe beter je erin wordt. Toch werkt dat bij honden niet altijd zo. Overmatige training kan ervoor zorgen dat een hond té afhankelijk wordt van de signalen van de eigenaar. Hij leert niet zelfstandig nadenken, maar wacht voortdurend op instructies.
Een goed voorbeeld is de hond die perfect luistert binnen de hondenschool, maar in het dagelijks leven vastloopt. De omgeving op de hondenschool is voorspelbaar, zonder onverwachte factoren. Maar in het echte leven verandert alles voortdurend. Een hond moet leren om te gaan met die dynamiek, niet alleen om opdrachten uit te voeren wanneer de omstandigheden perfect zijn.
3. Hoe ouder een hond wordt, hoe minder belangrijk commando’s zijn.
Pups hebben sturing nodig. Ze moeten nog leren hoe de wereld werkt en welke verwachtingen er zijn. Daar kunnen soms commando’s bij helpen om sturing te geven. Maar een volwassen hond, die goed in balans is, zou niet meer afhankelijk moeten zijn van constante instructies.
Een stabiele hond begrijpt sociale situaties en weet zich aan te passen. Niet omdat hij commando’s kent, maar omdat hij de regels van het leven met mensen heeft leren begrijpen. Dit betekent niet dat een hond “zomaar doet wat hij wil”, maar dat hij zich op een natuurlijke manier gedraagt zonder dat er steeds een commando aan te pas moet komen.
4. Het draait om consistentie en generalisatie.
Veel hondeneigenaren denken dat als een hond een commando één keer kent, hij het overal zal toepassen. Maar zo werkt het niet. Gedrag moet worden gegeneraliseerd naar verschillende situaties en omgevingen.
Een hond die thuis perfect aandacht voor je heeft, kan in een druk park compleet vergeten wat hij heeft geleerd. Dit komt niet omdat hij “ongehoorzaam” is, maar omdat de context anders is en hij wellicht totaal nog niet met de prikkels kan omgaan. Dit voeg je heel gedoseerd toe. Je maakt de situatie dus steeds een beetje moeilijker. Een hond moet leren dat gedrag overal en altijd geldt, en dat vraagt om een veel bredere aanpak dan simpelweg een commando herhalen.
5. Je bouwt geen gedragsbasis op door direct naar het hoogste niveau te springen.
Hondeneigenaren verwachten soms te veel en te snel. Ze willen dat een pup meteen luistert in complexe situaties, terwijl de basisvaardigheden nog niet eens goed zijn aangeleerd.
Vergelijk het met school. Een kind leert eerst tellen, dan rekenen, dan de tafels. Pas daarna komt wiskunde. Maar bij honden slaan mensen die opbouw vaak over. Ze verwachten direct beheersing van complexe situaties, zonder dat er voldoende basis is gelegd. Dat is hetzelfde als een kind van 8 jaar wiskundesommen van 5 VWO laten maken. Gedoemd te mislukken. Zeer ongezond voor het zelfvertrouwen van de hond, frusterend voor jou en slecht voor jullie band. Zoek situaties die bij de fase van jouw hond passen. En kan de hond de situatie niet aan? Verander de situatie of haal de hond uit de situatie.
6. De quick fix bestaat niet.
Een van de grootste valkuilen in hondengedrag is de verwachting dat problemen snel op te lossen zijn. Er is een hardnekkig geloof dat een paar trainingssessies voldoende zijn om ongewenst gedrag te corrigeren.
Maar gedragsverandering kost tijd. Als een hond moeite heeft met andere honden passeren, is dat niet op te lossen met een simpel commando. Er moet gekeken worden naar de onderliggende emotie en naar de manier waarop de hond de situatie ervaart. Dit vraagt om een diepgaand begrip van hondengedrag en niet simpelweg een “oplossing” in de vorm van een extra commando. Je wilt de emotie neutraliseren, want als die neutraal is, dan is gedrag neutraal. Immers; ik ga ook niet gillen als ik een muis zie als ik er niet bang voor ben toch? 😉
Welke commando’s zijn écht functioneel?
Als het dan niet draait om de hoeveelheid commando’s, welke zijn dan wél belangrijk?
✔ Kom hier – Een betrouwbare terugroep is essentieel voor de veiligheid.
✔ Wacht – Om ongecontroleerd oversteken of plotseling weglopen te voorkomen.
✔ Los – Om te zorgen dat een hond veilig objecten kan afgeven.
✔ Niet doen – Om te voorkomen dat de hond “de fout in gaat”
✔ Naast lopen – In situaties waar het veiliger is voor hem als voor de omgeving, wil ik graag onze hond dichtbij me hebben.
Daarmee is de essentie van hondentraining geen eindeloze lijst met commando’s, maar het leren begrijpen en begeleiden van je hond. Gedrag is geen kunstje, maar een reflectie van hoe een hond zich voelt en hoe hij de wereld ervaart.
Je kunt je hond leren liggen op commando en dat in een restaurant vragen. Zeker. Maar is het niet veel fijner dat je hond uit zichzelf gaat liggen omdat hij zich intern ook oke & rustig voelt? Dat precies bedoel ik met: ga terug naar de kern…
Conclusie
Hondentraining is geen opsomming van trucjes of een eindeloze lijst met commando’s. Het is een proces waarin een hond leert omgaan met zijn omgeving, keuzes leert maken en zich kan aanpassen zonder voortdurend afhankelijk te zijn van instructies.
Wie zich richt op enkel commando’s, mist de essentie van goed hondengedrag. Wie kijkt naar de hond als individu en begrijpt hoe hij leert en ervaart, legt de basis voor een stabiele en zelfstandige hond. Dat zou wat mij betreft het echte doel moeten zijn van elke hondeneigenaar en dat is voor mij de perfect “getrainde” hond.
